Biệt thự Gia Long của vua Hàm Nghi ở Alger

Gần 20 năm sau, nước Algérie độc lập, tất cả những gì thuộc người Pháp đều phải rời khỏi Algérie. Năm 1965, Công chúa Như Mai và gia đình vua Hàm Nghi phải bốc mộ Người đem qua Pháp và táng tại khu đất của Công chúa Như Mai đã mua sẵn tại làng Thonac/ Dordogne. Năm 1999, tôi đi viếng lăng mộ vua Hàm Nghi. Lăng mộ vua Hàm Nghi hết sức đơn sơ, gồm hai khối bê-tông chồng lên nhau. Khối lớn khoảng 4m x 6m, cao 0,6m, chưa kể phần móng chôn sâu dưới đất; khối nhỏ chiều ngang bằng một phần ba khối lớn chồng trên khối lớn ở vị trí trung tâm, trên mặt có hình Thánh giá nằm theo chiều dọc. Trên mặt bê-tông của khối lớn còn thừa ở bên trái (từ ngoài nhìn vào) gắn tấm bia mang từ Alger sang với dòng chữ: “S.M.Ham Nghi.Hue 1871-Alger 1944. Empereur d Annam”(Vua Hàm Nghi. Huế 1871-Alger 1944. Hoàng đế nước An Nam). Phần bê-tông bên phải có một tấm đá dùng làm nắp che cho cửa huyệt mộ lăng. Trong huyệt mộ này đã táng 5 người, gồm vua Hàm Nghi; Hoàng phi Marcelle Laloe, 1884-1974 vợ chính thức của vua Hàm Nghi; Nhu May, Princesse d'Annam, 1905-1999; Minh Duc, Princed'Annum, 1910-1990; Marie Jeanne Delorme, 1852-1941 (Người giúp việc cải táng từ Algérie qua Pháp cùng một lần với vua Hàm Nghi.

Ngôi mộ Hàm nghi rất đơn sơ

Cô giáo từ Huế đến viếng lăng mộ vua Hàm Nghi đã được làm mới (2012)